van hoofd naar hart

De beweging van hoofd naar hart: de kracht van Transactionele Analyse en Embodied Coaching

In ons dagelijkse leven vertrouwen we vaak op ons hoofd om beslissingen te nemen en problemen op te lossen. Logisch nadenken en analyseren brengen ons ver, maar voor échte persoonlijke ontwikkeling is naar mijn mening meer nodig.

Van hoofd naar hart

De beweging van hoofd naar hart draait om het verbinden van denken en voelen. Transactionele Analyse (TA) biedt hierbij inzicht in hoe je oude patronen kunt herkennen en doorbreken. TA leert je begrijpen waarom je op een bepaalde manier reageert en helpt je bewust kiezen voor nieuwe, gezondere reacties. Embodied Coaching gaat nog een stap verder: het brengt je in contact met de wijsheid van je lichaam. Door te voelen wat er in je lichaam gebeurt, leer je jouw emoties beter herkennen en begrijpen.

Door deze methodes te combineren, kun je:

·       Oude patronen doorbreken en écht luisteren naar je innerlijke behoeften.

·       In balans komen door het verbinden van je hoofd, hart en lichaam.

·       Keuzes maken die niet alleen logisch zijn, maar ook resoneren met wie je werkelijk bent.

Wil jij graag deze beweging maken?

Transactionele Analyse en Embodied Coaching kunnen je helpen om op een diepere laag te werken aan je persoonlijke groei en balans. Wil je hier meer over weten? Plan een gratis, vrijblijvend kennismakingsgesprek in en ontdek hoe deze aanpak jou kan helpen.

pexels-pixabay-schaakspel

Psychologisch Spel: waarom we onbewust meedoen

Herken je het gevoel dat je telkens in dezelfde situaties terechtkomt, alsof je vastzit in een patroon? Dit kan komen door iets wat we in de Transactionele Analyse Psychologisch Spel noemen.

 

Wat is Psychologisch Spel?

Mijn naam is Betty van Wijngaarden en ik ben opgeleid in Transactionele Analyse (TA) en in Embodied Coaching. Graag vertel ik meer over Psychologisch Spel, zodat je als lezer weet wat je wél (en niet) kunt verwachten wanneer je voor coaching met Transactionele Analyse en Embodied Coaching mocht kiezen.

 

Verborgen verwachtingen

Psychologisch Spel verwijst naar transacties (lees: communicatie en interacties die jij met andere mensen hebt) waarin verborgen verwachtingen en oude patronen ons gedrag bepalen. Vaak gebeurt dit onbewust. Een bekende vorm van Psychologisch Spel is de Dramadriehoek, waarbij er rollen zijn weggelegd voor `de redder`, ‘het slachtoffer’en ‘de aanklager’. Een voorbeeld: iemand die zichzelf snel “het slachtoffer” voelt, raakt ook vaak in situaties verzeild waarin zij of hij “gered” moet worden. En de persoon die in veel situaties automatisch aanbiedt om te helpen, voelt zich steeds teleurgesteld als zij of hij geen waardering krijgt voor de inzet. Deze patronen herhalen zich, zonder dat er echt iets verandert.

 

Waarom doen we mee?

We ‘spelen’ allemaal weleens Psychologisch Spel. Het kan vrij onschuldig zijn, bijvoorbeeld als het reddersgedrag van je partner je irriteert als hij ongevraagd je autosleutels aanreikt (en je wist best wel waar die lagen 😉). Maar soms gaat Psychologisch Spel behoorlijk over the top en loopt het uit de hand, tot vechtpartijen of erger aan toe.

We spelen dit Spel mee, omdat we diep vanbinnen hunkeren naar erkenning, geluk en verbinding. Als kind leerden we manieren aan waarmee we liefde, waardering en veiligheid van onze opvoeders probeerden te krijgen. Maar wat ooit werkte, kan nu juist in de weg staan. Bijvoorbeeld als je liefde kreeg door jezelf altijd op de tweede plaats te zetten, en je dat als volwassene blijft doen – ook al voel je je daar nu heel ongelukkig bij.

 

Hoe doorbreek je Spel?

Het doorbreken van deze patronen begint met bewustwording. Vraag jezelf af:

  • Waar verlang ik naar in deze situatie?
  • Welk patroon zie ik steeds terugkomen?

 

Dit inzicht is de eerste stap om te gaan oefenen met anders reageren. Je hoeft niet meer vast te houden aan oude strategieën die in het hier en nu niet langer helpen. Eerlijk is eerlijk: soms kun je dit best snel bij jezelf zien. Maar in andere gevallen is het lastiger; dan is het fijn als een objectief paar ogen meekijkt om te zien in welk Spel je nu eigenlijk zit.

 

Waarom het begrijpelijk is

We spelen Psychologisch Spel om onszelf te beschermen tegen oude pijn, zoals afwijzing of het gevoel niet goed genoeg te zijn. Het is niet fout; het is menselijk. Door het te herkennen, kunnen we gaan kiezen voor échte verbinding en verandering. Dat kan kwetsbaar voelen. En tsja, aangeven waar je wérkelijk behoefte aan hebt, is soms ook best spannend.

 

Klaar voor verandering?

In coaching kunnen Transactionele Analyse en Embodied Coaching helpen om inzicht te krijgen in de patronen die je onbewust herhaalt. Wil jij ook ontdekken hoe je Psychologisch Spel kunt doorbreken en dichter kunt komen bij wat jij werkelijk belangrijk vindt in contact met anderen? Ik ga graag met jou op onderzoek hoe je dit kunt bereiken.

Kritiek

Kritische opmerkingen en kindgevoel

Misschien ken je het wel… Je bent lekker aan het werk en krijgt een opmerking van je leidinggevende (of collega) dat je iets niet goed hebt gedaan. Het is helemaal geen big issue maar toch voel je je alsof je een klein kind bent dat een uitbrander heeft gekregen.

 

Stressvol

Dit klinkt als iets kleins, maar kan grote impact hebben (veel stress veroorzaken) als je dit met regelmaat meemaakt en zo ervaart. Natuurlijk weet je best wel dat je geen kind (meer) bent. Je begrijpt ook niet zo goed waarom je je zo voelt. Maar desondanks voelen de emoties heel echt, en het kost je moeite om zulke voorvallen weer los te laten.

 

Script-gedrag

Als we hier met Transactionele Analyse (TA) naar kijken, valt op dat de betreffende persoon reageert vanuit de egopositie Kind, een oud kindstuk zeg maar (ik schreef eerder blogs over de egoposities Ouder-Volwassene-Kind). Soms is dat ook zichtbaar aan de lichaamshouding (in elkaar gedoken), te horen aan het stemgeluid (kleiner, ontdaan, ´het is niet eerlijk´-toontje), en aan het taalgebruik (´hij/zij doet me dit aan´, ´ik heb niks in te brengen´, ´ik wou dat ik me groot en dapper voelde en wat terug durfde te zeggen´). Als we de transacties (lees: gedrag en communicatie over en weer) bekijken, kan opvallen dat de leidinggevende wellicht wat vermanend klonk (Ouder-egopositie). Bij nader onderzoek kan blijken dat deze bijvoorbeeld aan een strenge vader, moeder of docent van school deed denken. En dat de betreffende persoon vroeger de conclusie heeft getrokken dat het verstandiger is om een reprimande maar te ondergaan en er verder niks meer over te zeggen. Script-gedrag noemen we dat.

 

Wat heb je aan deze kennis?

Een volgende keer dat het gebeurt, kun je je realiseren dat jouw reactie niet komt vanuit de volwassen persoon die je bent, maar vanuit een oud kindstuk, inclusief oude overtuigingen en emoties. En dat je mogelijk een overeenkomst bemerkte tussen je leidinggevende in het hier en nu, en een ouder/opvoeder uit je verleden. Bewustwording van wat er gebeurt, is de eerste stap. Door je te realiseren welk proces er in jou plaatsvindt, kan je al enige opluchting ervaren. En dat kan je helpen om uit de emoties te bewegen.

Maar soms is alleen bewustwording niet genoeg, omdat de patronen uit je jeugd letterlijk in je lichaam zijn opgeslagen. Daarom reageert je lichaam op een kritische opmerking terwijl je rationeel weet dat het maar om iets kleins gaat.

Maar dáár kan Embodied Coaching dan weer bij ondersteunen.

 

Lees hier het blog dat ik eerder schreef over Embodied Coaching. 

Zo gebruikt Embodied Coaching de wijsheid van het lichaam bij stress en trauma

Embodied Coaching is een bijzondere vorm van coaching waarbij de nadruk ligt op samenwerking tussen lichaam, emoties en geest (cognitie). In plaats van vooral mentale processen te analyseren, betrekt het ook lichaamssensaties, onbewuste en bewuste gebaren, associaties en emoties bij het oplossen van problemen, bij het doorbreken van patronen, en bij stress- en traumaklachten.

Wat is het?

Mijn naam is Betty van Wijngaarden en ik ben opgeleid in Transactionele Analyse (TA) en in Embodied Coaching. Graag vertel ik meer over Embodied Coaching, zodat je als lezer weet wat je wél (en niet) kunt verwachten wanneer je voor Embodied Coaching mocht kiezen.

Inzichten uit recent wetenschappelijke onderzoek

Embodied Coaching combineert Transactionele Analyse (TA), recente inzichten uit de Toegepaste Neurowetenschappen en Emotioneel Lichaamswerk om diepgaande veranderingen te bereiken. De Vlaamse psychotherapeut en TA-professional Linda Hoeben heeft het ontwikkeld om cliënten te helpen waar traditionele methoden tekortschieten. Embodied Coaching is mede gebaseerd op Somatic Experiencing, wat is ontwikkeld door de Amerikaans psycholoog Peter Levine. Ook speelt het werken met veerkracht van cliënten een belangrijke rol. Door lichaam en geest samen te laten werken, kan Embodied Coaching een diepere laag van genezing en groei bereiken.

Script en Protocol

Embodied Coaching maakt gebruik van de theorie van het Script en het Protocol uit de Transactionele Analyse. Script verwijst naar de onbewuste besluiten die we als kind hebben genomen op basis van onze interacties met ouders/opvoeders. Deze besluiten vormen de basis van onze overlevingsmechanismen, bijvoorbeeld ´Doe je best´, ´Doe een genoegen´, ´Maak haast´, ´Groei niet op´ of ´Wees niet belangrijk´. Het Protocol is de lichamelijke imprint van dit Script, gevormd in de eerste maanden van ons leven. Als baby ervaren we fysiek of ouders/opvoeders ons ontspannen en rustig vasthouden, geruststellen en verzorgen, of dat ze ons vasthouden met handen die stijf staan van de stress. De ´herinnering´ aan hoe we ons hierbij als baby (en later als opgroeiend kind) voelden, slaan we op in ons lichaam; dit is het Protocol. Hierdoor raakt ons lichaam geconditioneerd om op bepaalde manieren te reageren op specifieke triggers.

De wijsheid van het lichaam

Wat kunnen we hier nu mee? Embodied Coaching richt zich op de signalen van het lichaam om inzicht te krijgen in stress en trauma. Ons lichaam draagt veel informatie en ´herinneringen´ in zich. Door aandacht te besteden aan fysieke reacties, gebaren, en lichaamssensaties, kunnen we´sleutels´ of ´ingangen´ in handen krijgen die ons helpen om vastgeroeste patronen te doorbreken. Een Embodied Coachingsessie gaat verder dan alleen praten over gedachten en emoties. De coach observeert ook de fysieke reacties van de cliënt. En vraagt bijvoorbeeld om bewust te vertragen en te beschrijven wat er in het lichaam gebeurt op het moment dat deze stress ervaart. Deze aandacht voor lichamelijke sensaties helpt de cliënt om een diepere verbinding te maken tussen lichaam en geest. Onbewuste en bewuste lichaamsbewegingen (bijv. op verzoek van de coach) activeren verschillende hersenlagen, wat bijdraagt aan een geïntegreerde leerervaring. Door te reflecteren op hoe bepaalde bewegingen of houdingen aanvoelen, kan een cliënt inzicht krijgen in diepere emotionele en mentale patronen. Dit proces helpt niet alleen om fysieke spanningen te verminderen, maar bevordert ook emotionele en mentale helderheid.

Rust reguleren

Een belangrijk aspect van Embodied Coaching is de manier waarop de coach zijn eigen rust en aanwezigheid reguleert en gebruikt om de cliënt te helpen. Stress werkt namelijk ´besmettelijk´ op het zenuwstelsel van andere aanwezigen, maar ontspanning ook! Doordat de coach bewust de eigen ontspanning reguleert (door zich te aarden/gronden, en bewust adem te halen), creëert deze een veilige ruimte waarin de cliënt zich ook fysiek en emotioneel kan ontspannen. Dit helpt bij het doorbreken van oude patronen. En deze rust neemt de client ook weer mee het dagelijks leven in.

 

FOTO: Erik Kottier (c)

Meegaand, lekker speels of juist tegendraads – TA en Kind-egoposities

De egoposities Ouder – Volwassene – Kind komen uit het bekendste model van de transactionele analyse (TA). Een goed model helpt – naar mijn mening – om de werkelijkheid eenvoudiger en begrijpelijker te maken. De egoposities kunnen helpen om te snappen waarom communicatie en interactie met een ander niet lekker loopt. En het biedt je opties om het een volgende keer anders te doen. Eerder schreef ik over de egoposities Ouder en Volwassene. In dit blog vertel ik graag meer over de Kind-egoposities.

Alle egopositiesin het kort

Binnen de TA onderscheiden we 3 (hoofd)egoposities: Ouder – Volwassene – Kind. De Ouder kun je onderverdelen in Structurerende Ouder en Voedende Ouder. Van de Volwassene is maar 1 egopositie. Het Kind kun je onderverdelen in Aangepast Kind en Natuurlijk Kind. Iedereen heeft deze egoposities tot haar of zijn beschikking. Al heb je vaak wel voorkeursrollen. Per setting kan dat trouwens verschillen (bijv. zakelijk voorkeur voor Structurerende Ouder en privé voorkeur voor Natuurlijk Kind). Het model van de egoposities kan je helpen om te snappen waarom de communicatie met een ander niet altijd effectief verloopt, of waarom je je onprettig voelt bij de interactie met een bepaald persoon. En – minstens zo belangrijk – het maakt je bewust van veel méér opties om te reageren op de ander, in plaats van je autopiloot-reactie (ook wel Script genoemd). Om precies te zijn biedt het je 5 gezonde opties (Structurerende Ouder, Voedende Ouder, Volwassene, Natuurlijk Kind, Aangepast Kind). Hier zou je ook ‘ongezonde’ of ineffectieve opties van kunnen maken, door te ver door te ‘slaan’ in een bepaalde egoposities, maar dat is een slecht plan als je juist ‘tot elkaar’ wenst te komen. Mijn moeder zei vroeger al: alles waar je té voor zet, is niet goed voor je. Dat geldt hier ook. Behalve te-vréden… (brrr). Na deze jaren ’70 wijsheid snel door naar de Kind-egoposities!

Natuurlijk Kind of Aangepast Kind

Hoe heerlijk toch, als je als volwassen mens af en toe als een kind plezier kan hebben. Op de schommel in de speeltuin, verstoppertje spelen met je kinderen of neefjes en nichtjes, de slappe lach hebben om niets… Ik schreef er al eens eerder over wat een lol je als ‘serieuze’ volwassene kunt hebben, als je het kind in jezelf koestert. Het Natuurlijk Kind in de transactionele analyse (TA) is een bron van creativiteit, spontaniteit en vreugde. Dit deel van ons kan speels, nieuwsgierig en fantasierijk zijn. Denk aan momenten waarop je volledig opgaat in een activiteit, zonder zorgen over tijd of oordeel. Of dat je een onverwacht grapje maakt tijdens een moeizame vergadering, die het ijs helpt breken. Of dat je heel oprecht maar ongefilterd eruit flapt dat je dit echt een slecht idee vindt. Het is die innerlijke vrijheid die ons helpt om buiten de gebaande paden te denken en samen nieuwe oplossingen te vinden.

Het Aangepaste Kind

Naast het Natuurlijk Kind hebben we ook het Aangepaste Kind. Dit deel van ons probeert aan verwachtingen te voldoen en goedkeuring te krijgen van anderen. Het kan behulpzaam en meegaand zijn, maar soms ook te veel compromissen sluiten en eigen behoeften negeren. In een werkcontext kan ons Aangepaste Kind er bijvoorbeeld voor zorgen dat we deadlines halen en afspraken nakomen. Maar bijvoorbeeld ook dat we onszelf verliezen in perfectionisme en pleasend gedrag, waardoor we chronisch gestresst en overwerkt raken.

Het Rebelse Kind

Verrassend genoeg kan een Aangepast Kind ook juist niet meegaand zijn, het Rebelse Kind. Dit aspect komt naar voren als we ons verzetten tegen regels en beperkingen. Het Rebelse Kind houdt niet van autoriteit en kan sterk reageren op beperkingen of kritiek. Hoewel we het Rebelse Kind bij onszelf of bij een ander als ´lastig´ kunnen ervaren, kan het wel degelijk nut hebben; het kan helpen om grenzen te stellen en onze eigen weg te volgen.

Waarom valt een Rebels Kind dan tóch onder het Aangepaste Kind? Omdat een sterk ontwikkelde rebellie vaak het gevolg is van een aanpassing op een situatie in onze jeugd. Bijvoorbeeld als ouders/opvoeders in de jeugd zeer rigide en streng waren, zal een kind doorgaans reageren door zich aan te passen (meegaand, inschikkelijk), óf door stevig te rebelleren. Beide reacties zijn een aanpassing van het kind op de opvoedstijl van de opvoeders.


“Maar Betty, volwassen mensen die zich als een Kind gedragen, is dat niet wat kinderachtig?”

 

Als TA-professional zou ik zeggen: niet per se. Soms is het heel nuttig om dat rebelse kantje even ten tonele te brengen. Bijvoorbeeld als je van jezelf weet dat je snel reageert vanuit een meegaand Aangepast Kind, waardoor je op automatische piloot ja zegt op een verzoek van je werkgever, of van je partner. Hoe mooi als je dan ook nee leert zeggen. Andersom is trouwens ook een optie: als je weet van jezelf dat je tijdens vergaderingen vaak reageert als de tegendraadse ´enfant terrible´, zou je kunnen experimenteren met meer meegaandheid. Eens onderzoeken wat dat je oplevert in de werkrelatie? Maar een goede dosis humor en het vermogen om successen te vieren door het Natuurlijk Kind kunnen eveneens heel helpend zijn.

Aan de knoppen draaien

Bij de inzet van verschillende egoposities gaat het niet om ‘goed’ of ‘fout’ gedrag, maar om effectief en ineffectief. Misschien dien je de eerste keer dat je bewust andere opties uitprobeert iets te veel Aangepast, Rebels of Natuurlijk Kind toe. Weet dan dat je altijd ´aan de knoppen´ kunt draaien. Oefening baart kunst. Niet omdat het ´té´ is, maar omdat je betere communicatie en samenwerken (of -leven) beoogt.

 

FOTO: Erik Kottier (c)

Volwassen egopositie_Betty van Wijngaarden_Foto Erik Kottier

Pamper jij plat of stuur jij scherp aan? – TA en Ouder-egoposities

Hoe zit het met de Ouder-egoposities uit het bekendste model uit de transactionele analyse (TA)? Ik vertel er in dit blog graag meer over.

Haat-liefde?

Als iemand héél streng tegen mij praat, is mijn eerste reactie om als een klein kind in elkaar te duiken. Het voelt dan alsof ik onder de blik van de ander krimp tot kabouter-Plop-kleinheid. Wanneer iemand mij prijst voor mijn inspanningen, mijn vrolijke natuur of positieve inbreng, ga ik gloeien van trots en jubelt de innerlijke diva in mijn borstkas. Twee heel verschillende effecten die Ouder-egoposities van een ander (op mij) kunnen hebben. 

Pamperen of over de grens?

Als mensen reageren vanuit de Ouder-egopositie kan dat heel zorgzaam voelen (Voedende Ouder genaamd). Je kent het vast wel: jij komt op visite en de ander springt gelijk op om voor jou koffie of thee te maken. Of heb je ergens trek in, ik heb ook taart hoor? Mensen kunnen ook in die zorgende rol doorschieten en anderen helemaal plat pamperen. Wat dan best ergerlijk kan worden… Huisgenoot die zegt: ‘Betty, je huissleutels zitten al in je tas hoor!’ Hûh, vroeg ik dat dan? Of bijrijder in die in de auto roept: ‘Kijk uit, het licht is op rood!’ als ik rijd. ‘Doe ff normaal’, grom ik dan. ‘Ik rij al bijna 30 jaar auto hoor.’

De boel regelen

De Ouder-egopositie heeft ook een structurerend vermogen. Denk maar aan een opdrachtgever die de tijdsplanning van een project bewaakt (en jou achter de vodden zit). Dit heet de Structurende Ouder. Heel handig om de boel te regelen in het leven. Die Structurerende Ouder kan ook een beetje doorschieten en heel (ver)oordelend worden. Zoals je partner die zegt: ‘Het is ook altijd hetzelfde met jou, wéér je sleutels kwijt. Leg ze dan ook op een vaste plek. Zoek het nu maar lekker uit, ik ben je moeder niet!’

 

“Maar Betty, moeten we de irritante kantjes van de Voedende Ouder en Structurerende Ouder dan willen polijsten?”

 

Als TA-professional zou ik zeggen: niet per se. Het gaat namelijk niet om ‘goed’ of ‘fout’, maar om effectief en ineffectief. Zo herinner ik me een opdrachtgever die ik behoorlijk kritisch vond op mijn schrijfwerk. Maar áls ik dan een compliment kreeg, wist ik dat ik het echt goed had gedaan. Ik heb enorm veel ván en dóór haar geleerd.

Kiezen

Maar wanneer het effect van de Ouder (Voedend of Structurerend) ineffectief is, is het goed om te weten dat je opties hebt om gedrag en communicatie aan te passen. Bijv. toen ikzelf een aansturende rol had en mijn collega behoorlijk nerveus werd van mijn ‘hoge lat’. Dat was niet effectief, hij voelde zich de hele tijd opgejaagd door mij. Ik heb toen bewust mijn Voedende Ouder wakker geschud en ingezet.

FOTO: Erik Kottier (c)

Volwassen egopositie-TA-transactionele analyse

Kan jij jouw ‘oordeel’ uitstellen? – TA en de Volwassen-egopositie

Okee, ik ben fan van transactionele analyse (TA) in mijn coachings, maar eigenlijk in mijn hele leven, schreef ik eerder. Voor de nieuwsgierige types onder ons vertel ik graag wat meer over TA . TA gaat ervanuit dat mensen vanuit verschillende egoposities kunnen reageren, namelijk vanuit de Ouder-egopositie, vanuit de Volwassen-egopositie en vanuit de Kind-egopositie. Nu reageren we niet uit slechts één van die posities, zo simpel zijn mensen niet, we schakelen heel snel daartussen. Maar we kunnen wel zo onze voorkeurs-egoposities hebben.

Wikken, wegen en feiten

De Volwassen-egopositie is een heel mooie basis om je leven in het hier en nu te kunnen leiden. Dat betekent niet dat je alleen maar Volwassen “moet” zijn – oftewel in het nu leven, reageren op wat er nu gebeurt, je beslissingen nu nemen. Zo zitten mensen niet in elkaar. Maar het is wel de egopositie die ons helpt om vragen te stellen aan een ander als we niet begrijpen wat zij of hij bedoelt, of waarom een ander doet wat ie doet. Het is een ‘mentale’ houding waarbij we informatie kunnen verzamelen en ons oordeel kunnen uitstellen. En waarbij we op feiten gebaseerde afwegingen en keuzes kunnen maken. Een goed ontwikkelde Volwassen-egopositie helpt om effectief samen te werken en om effectief met anderen te communiceren.

 

‘Maar Betty, mag je dan alleen maar vanuit je Volwassen-egopositie reageren? Want die klinkt zo lekker redelijk…’

 

Als TA-professional zou ik zeggen: dan wordt de wereld wel oersaai… Voorspelbaarheid kan prettig zijn, maar niet voortdurend. Bij de verschillende egoposities gaat het niet om ‘goed’ of ‘fout’, maar om effectief en ineffectief. En om het besef dat je altijd opties hebt om je gedrag en communicatie aan te passen.

Happy

Eerlijk is eerlijk, soms vind ik het heerlijk om ineffectief te stuiteren en flauwe grapjes te maken. En dan mag die redelijke Volwassene in mij even opzouten. Gewoon, omdat het kind in mij daar happy van wordt…

 

Foto: Erik Kottier (c) 

 

maskers_Betty van Wijngaarden_TA

Waarom ik een fan ben van transactionele analyse – voor mezelf én voor jou!

Systemisch werken, voice dialogue, NLP… In ‘coachingsland’ vind je een waaier aan opleidingen, psychologische modellen, methodes, en communicatiemodellen. Daar gebruik ik graag verschillende van. Maar waar ik echt ‘fan’ van ben, is de transactionele analyse (TA).

Vallende kwartjes

Toen ik voor het eerst over TA hoorde, vielen er meteen een heleboel muntjes bij mij, van ‘Wauw, hier kan ik écht meteen iets mee!’ Het oogt vrij simpel, waardoor het makkelijk is om in de praktijk toe te passen. En daar hou ik wel van.

Alwéér hetzelfde

TA houdt zich bezig met gedrag en communicatie tussen 2 (of meer) mensen. Tussen mensen is er interactie. Maar eigenlijk willen, hopen, of proberen we iets te bereiken met die interactie. Vandaar dat de TA spreekt over ‘tránsactie’ (transactionele analyse) in plaats van interactie. We zijn ons er alleen niet altijd van bewust dat we iets proberen te bereiken met ons gedrag of met onze communicatie. We hebben geleerd om op bepaalde manieren te reageren en te communiceren. Vaak werkt dat prima zo. Maar soms is onze automatische piloot van reactie en communicatie niet helpend of effectief.

Misschien ken je dat wel, van die momenten dat een gesprek vervelend verloopt. En je achteraf denkt ‘He jakkes, nu ging het alwéér zo, terwijl ik dat helemaal niet wilde.’ TA kan je helpen doorgronden wat jij daar (onbewust) in doet en hoe de ander daarop reageert. Wat is de spreekwoordelijke rode lap waar de ander (of jij) als een stier op reageert? Als je dit doorhebt, kan je een volgende keer kiezen om anders te reageren, vanuit diverse andere opties. Met mogelijk een bevredigender en effectiever resultaat.

Moet je als coachingscliënt TA snappen?

Nee, eigenlijk niet. Het spreekt mij heel erg aan om zo naar mensen te kijken en naar situaties met mensen. Maar dan vooral als ik – of een ander – denkt ‘Dit wérkt niet, ik word hier helemaal gék van.’ Als coachingscliënt hoef je geen kennis van Transactionele Analyse te hebben. Als dat nuttig is, breng ik die kennis wel in. Bijvoorbeeld als ik merk dat een cliënt vaak reageert vanuit een negatief Structurerende Ouder (sterk oordelend of zelfs veroordelend) en dat dat in de praktijk ineffectieve communicatie of wrijving in de samenwerking met collega´s of opdrachtgevers veroorzaakt. Het helpt om een frisse blik op de situatie te werpen, waardoor de cliënt meer inzicht krijgt in wat zij of hij zelf doet en hoe de ander daarop reageert.

Verhelderende blik

TA is daarmee geen ‘toverstokje’ dat alles wel even oplost. Uiteindelijk gaat een cliënt zélf aan de slag met een situatie, want ook ik schud de oplossingen niet uit mijn mouw. Maar TA geeft ons wel een verhelderende spiegel in handen om met een andere, mildere blik naar onszelf en naar een situatie te kijken.

 

Foto: Erik Kottier (c)